WPROWADZONE PRZEZ USTAWODAWCĘ WYŁĄCZENIA (O KTÓRYCH PISAŁEM W 1 CZĘŚCI WPISU) NIE SĄ ZBYT SZEROKIE I NAJCZĘŚCIEJ BĘDĄ MIAŁY ZASTOSOWANIE W PRZYPADKU ZBYCIA UDZIAŁÓW (AKCJI) NA RZECZ OSÓB BLISKICH ORAZ DZIEDZICZENIA ICH PRZEZ OSOBY SPEŁNIAJĄCE WARUNKI TZW. ROLNIKA INDYWIDUALNEGO. OPISANE WYŁĄCZENIA NIE ZNAJDĄ ZATEM ZASTOSOWANIA NP. DO SYTUACJI NABYCIA UDZIAŁÓW (AKCJI) W DRODZE DZIEDZICZENIA PO KONKUBENCIE, KTÓRY JEDNOCZEŚNIE NIE JEST ROLNIKIEM INDYWIDUALNYM.

Do grona osób bliskich zaliczamy przy tym:

1. zstępnych,
2. wstępnych,
3. rodzeństwo,
4. dzieci rodzeństwa,
5. małżonka,
6. osoby przysposabiające i przysposobione,
7. rodzeństwo rodziców,
8. pasierbów.

Rolnikiem indywidualnym jest natomiast osoba fizyczna, która:

1. jest właścicielem, użytkownikiem wieczystym samoistnym posiadaczem lub dzierżawcą nieruchomości rolnych, których łączna powierzchnia użytków rolnych jest większa niż 1 ha i mniejsza niż 300 ha,
2. prowadzi osobiście gospodarstwo rolne,
3. posiada kwalifikacje rolnicze,
4. co najmniej od 5 lat zamieszkuje w gminie, na obszarze której jest położona jedna z nieruchomości rolnych wchodzących w skład gospodarstwa rolnego i w tym okresie prowadzi osobiście gospodarstwo rolne; do ww. okresu zalicza się także okres zamieszkiwania w innej gminie, na terenie której znajduje się inna nieruchomość rolna wchodząca w skład gospodarstwa rolnego.

CO TO W PRAKTYCE OZNACZA DLA PRZEDSIĘBIORCÓW?

Wszelkie inne transakcje na udziałach lub akcjach obarczone są ryzykiem skorzystania przez KOWR z prawa pierwokupu, a co za tym idzie wejścia Skarbu Państwa do spółki. To z kolei może mieć bardzo negatywne konsekwencje, takie jak:

1. utrudnienia w pozyskaniu środków publicznych na rozwój działalności,
2. obowiązek stosowania prawa zamówień publicznych,
3. w najgorszym wypadku, utrata kontroli nad spółką.

Negatywne skutki wykonania prawa pierwokupu czy nabycia przez KOWR należy przy tym odróżnić od konsekwencji dokonania danej transakcji bez zawiadomienia KOWR. Taka czynność prawna będzie bowiem nieważna, a o stwierdzenie jej nieważności mogą wystąpić osoby, które mają w tym interes prawny lub KOWR. Nieważność transakcji zbycia udziałów może spowodować z kolei nieważność uchwał spółki podjętych przez wspólnika, który na skutek zastosowania sankcji nieważności umowy sprzedaży udziałów nie był wspólnikiem uprawnionym do wyboru zarządu i w związku z tym nieważność wszelkich czynności dokonanych przez nowy zarząd (np. nieważność uchwały w sprawie wyboru nowego zarządu, a co za tym idzie, nieważność wszelkich czynności dokonanych przez nowy zarząd).

W JAKI SPOSÓB ZBYĆ UDZIAŁY (AKCJE) ABY KOWR NIE WSZEDŁ DO SPÓŁKI?

Niestety aktualnie brak jest instrumentów, które całkowicie zabezpieczą strony transakcji przed niepożądanym prawem pierwokupu lub nabycia (wykupu). Istnieje za to szereg sposobów, aby takie ryzyko istotnie ograniczyć. Autor najlepszego komentarza do ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego, dr hab. Jerzy Bieluk, wskazuje na następujące sposoby minimalizacji ryzyka wejścia KOWR do spółki:

1. Podział sprzedaży na kilka transakcji,
2. Przymusowy wykup akcji,
3. Podwyższenie kapitału zakładowego oraz umorzenie udziałów (akcji),
4. Wprowadzenie udziałów/akcji uprzywilejowanych,
5. Zagraniczne spółki, których własnością są nieruchomości rolne w Polsce. (J. Bieluk, Ustawa o kształtowaniu ustroju rolnego. Komentarz, Warszawa 2019)

Niezależnie od powyższego, warto również zabezpieczyć spółkę na wypadek dziedziczenia udziałów (akcji), które zrodzi po stronie KOWR prawo ich nabycia (wykupu). W tym celu należy zmienić umowę spółki w taki sposób, aby wyłączyć możliwość nabycia udziałów (akcji) w drodze dziedziczenia przez niepożądane osoby.

Więcej na moim blogu o obrocie nieruchomościami rolnymi – Nieruchomościrolne.pl

Uprawnienia KOWR w stosunku do spółek oraz związane z tym ryzyka cz. 3.

Uprawnienia KOWR w stosunku do spółek oraz związane z tym ryzyka cz. 1.