UTRATA PŁYNNOŚCI FINANSOWEJ, ROSNĄCE ZADŁUŻENIE LUB JEGO WIDMO – TO PROBLEMY, Z KTÓRYMI CORAZ CZĘŚCIEJ MUSZĄ MIERZYĆ SIĘ PODMIOTY PROWADZĄCE GOSPODARSTWA ROLNE. JAK SKORZYSTAĆ Z PUBLICZNEJ POMOCY FINANSOWEJ, JAKIE WYMAGANIA TRZEBA SPEŁNIĆ I NA JAKICH ZASADACH MOŻE BYĆ ONA PRZYZNANA – O TYM, W KOLEJNEJ CZĘŚCI ARTYKUŁU ADW. ARTURA PRZESTRZELSKIEGO.

PLAN RESTRUKTURYZACJI.

Aby uzyskać pomoc w postaci kredytu restrukturyzacyjnego, pożyczki lub gwarancji zabezpieczającej spłatę kredytu restrukturyzacyjnego, trzeba opracować plan restrukturyzacji, który będzie musiał następnie znaleźć uznanie Dyrektora Wojewódzkiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego. Plan restrukturyzacji powinien zawierać opis aktualnej sytuacji gospodarstwa rolnego oraz opis przewidywanej sytuacji gospodarstwa rolnego po uzyskaniu pomocy, a także analizę i ocenę stanu ekonomiczno-finansowego wnioskodawcy. W planie restrukturyzacyjnym trzeba także opisać działania, które będą podejmowane w celu przywrócenia zdolności do pokrywania kosztów prowadzonej działalności rolniczej oraz spłaty zobowiązań finansowych i harmonogram ich wdrożenia, a także wskazać źródła finansowania tych działań i opisać prognozę efektów ekonomiczno-finansowych ich wdrożenia. W planie restrukturyzacji powinien zostać także określmy ostateczny termin wdrożenia planu restrukturyzacji i okres restrukturyzacji, w którym nastąpi przywrócenie podmiotowi prowadzącemu gospodarstwo rolne zdolności do pokrywania kosztów prowadzonej działalności rolniczej oraz spłaty zobowiązań finansowych. Decyzja Dyrektora Wojewódzkiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego ma charakter uznaniowy. Plan zostanie zaakceptowany, jeżeli jego realizacja umożliwi przywrócenie podmiotowi prowadzącemu gospodarstwo rolne zdolności do pokrywania kosztów prowadzonej działalności rolniczej oraz spłaty zobowiązań finansowych.

DOPŁATY DO OPROCENTOWANIA KREDYTU RESTRUKTURYZACYJNEGO.

Dopłaty są udzielane za pośrednictwem banku, na podstawie zawartej z nim umowy. Łączna wysokość dopłat do oprocentowania kredytu restrukturyzacyjnego jest jednak ograniczona. Ustawa przewiduje dwie wartości, o których decyduje indywidualna sytuacja prowadzącego gospodarstwo rolne. Co do zasady, wysokość dopłat nie będzie mogła przekroczyć 40% kwoty udzielonego kredytu restrukturyzacyjnego. Wartość ta wyniesie już jednak 60% kwoty udzielonego kredytu restrukturyzacyjnego, jeżeli wnioskodawca będzie spełniał przynajmniej jedno z dwóch wymienionych w ustawie kryteriów. Kwota kredytu restrukturyzacyjnego objętego dopłatą do oprocentowania nie może przekroczyć 5 mln zł dla podmiotu prowadzącego gospodarstwo rolne, a okres kredytowania nie może być dłuższy niż 10 lat. Oprocentowanie należne bankowi będzie płacone przez kredytobiorcę – w wysokości 2%, zaś przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w pozostałej części – pod warunkiem spłaty rat kredytu przez kredytobiorcę zgodnie z umową kredytu restrukturyzacyjnego oraz realizacji przez kredytobiorcę planu restrukturyzacji.

POŻYCZKA

Pożyczka może być udzielona na okres nie dłuższy niż 15 lat. Pożyczka może być udzielona w wysokości nieprzekraczającej kwoty zadłużenia podmiotu prowadzącego gospodarstwo rolne wynikającej z planu restrukturyzacji, z tym zastrzeżeniem, że nie może zostać udzielona w kwocie większej niż 5 mln zł. Warunkiem udzielenia pożyczki jest przedstawienie zabezpieczenia jej spłaty. Wartość udzielonego zabezpieczenia musi mieć wysokość zapewniającą spłatę pożyczki wraz z oprocentowaniem. Ubiegający się o pożyczkę będzie musiał spełnić także dodatkowe warunki formalne. Dotyczy to złożenia we wniosku wykazu długów powstałych w związku z prowadzeniem działalności rolniczej, wykazu nieruchomości, które będą objęte hipoteką i będą stanowić zabezpieczenie roszczeń Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (dalej „ARiMR”), w przypadku gdy zabezpieczeniem spłaty tych roszczeń będzie hipoteka. We wniosku będzie musiała zostać także wskazana aktualna kwota zadłużenia podmiotu prowadzącego gospodarstwo rolne. Informacje powołane we wniosku pożyczkowym powinny być poparte dokumentami. Gotowy formularz wniosku udostępnia na swoje stronie internetowej ARiMR, która ma 45 dni na jego rozpoznanie. Pożyczka jest udzielana w drodze umowy – umowy pożyczki. W przypadku braku spłaty pożyczki w terminach określonych w umowie pożyczki, pożyczkobiorca będzie obowiązany zwrócić pożyczkę wraz z oprocentowaniem na wezwanie ARiMR w terminie określonym w tym wezwaniu.

GWARANCJA SPŁATY KREDYTU RESTRUKTURYZACYJNEGO.

Gwarancja spłaty kredytu restrukturyzacyjnego, jest udzielana przez Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa (dalej „KOWR”) bankowi, z którym podmiot prowadzący gospodarstwo rolne zawarł warunkową umowę kredytu restrukturyzacyjnego. Aby uzyskać wsparcie w postaci gwarancji należy zawrzeć umowę o udzielenie gwarancji z KOWR oraz ustanowić hipotekę na jego rzecz, która będzie zabezpieczała roszczenia z tytułu wykonania obowiązków gwaranta, przy czym hipoteka musi zostać wpisana do księgi wieczystej i to w dodatku wyłącznie na pierwszym miejscu. Ostatnim wymogiem uzyskania gwarancji jest wniesienie prowizji z tytułu gwarancji, w wysokości 0,5% kwoty gwarancji. Udzielona gwarancja jest terminowa i może być udzielona do wysokości kwoty przyznanego kredytu restrukturyzacyjnego wraz z odsetkami od tej kwoty, z wyłączeniem kwoty odsetek dopłat udzielanych przez ARiMR do oprocentowania kredytów udzielonych przez banki, jeżeli takie zostały udzielone. Kwota gwarancji nie może być jednak większa niż suma hipoteki stanowiącej zabezpieczenie roszczeń KOWR, a przy tym nie większa niż wartość nieruchomości, na której hipoteka ta będzie ustanowiona. Gwarancja jest udzielana na okres, który obejmuje okres kredytowania oraz trzy miesiące od jego zakończenia. Umowa o udzielenie gwarancji, podobnie jak pożyczka, jest zawierana na wniosek podmiotu prowadzącego gospodarstwo rolne. Wniosek, oprócz elementów wspólnych z wnioskiem o udzielenie pożyczki, powinien zawierać wskazanie wnioskowanej kwoty gwarancji, do zapłacenia której będzie zobowiązany KOWR z tytułu wykonania obowiązków gwaranta, oraz terminu obowiązywania gwarancji. Opracowany formularz wniosku udostępnia KOWR na swojej stronie internetowej. Wniosek, zgodnie z terminem wskazanym w ustawie, powinien być rozpatrzony w terminie 30 dni od dnia jego złożenia.

PRZEJĘCIE DŁUGU.

Przejęcie przez KOWR długu podmiotu prowadzącego gospodarstwo rolne powstałego w związku z prowadzeniem działalności rolniczej jest możliwe jedynie za zgodą wierzycieli. Ponadto warunkiem przejęcia jest przeniesienie przez prowadzącego gospodarstwo rolne własności całości albo części nieruchomości rolnej wchodzącej w skład gospodarstwa rolnego na rzecz Skarbu Państwa. Wniosek o przejęcie długu, oprócz elementów wspólnych dla wymienionych już wniosków, powinien zawierać wykaz nieruchomości rolnych, do których podmiot prowadzący gospodarstwo rolne posiada tytuł prawny, wraz z podaniem tego tytułu prawnego. Do wniosku powinien być dołączony operat szacunkowy określający wartość nieruchomości rolnej, która ma zostać przejęta wraz z długiem. Opracowany formularz wniosku udostępnia KOWR na swojej stronie internetowej. Umowa przejęcia długu jest wówczas zawierana w terminie 60 dni od dnia złożenia wniosku o przejęcie zadłużenia. Następnie podmiot prowadzący gospodarstwo rolne, w terminie 30 dni od dnia zawarcia umowy przejęcia długu, musi złożyć zgodę wierzycieli na przejęcie długu. Dopiero wtedy możliwe jest zawarcie umowy przenoszącej własność nieruchomości rolnej określonej w umowie, co następuje w terminie 30 dni od dnia złożenia zgody. KOWR ma prawo odstąpić od umowy przejęcia długu, jeżeli podmiot prowadzący gospodarstwo rolne nie złożył w terminie zgody wierzycieli na przejęcie długu lub nie zawarł w terminie 30 dni, od dnia złożenia zgody, umowy przenoszącej własność nieruchomości rolnej. Przejęty przez KOWR dług nie może przekroczyć wartości nieruchomości rolnej, której własność jest przenoszona na rzecz Skarbu Państwa, pomniejszonej o wysokość sumy hipoteki ustanowionej na tej nieruchomości. Zaspokojenie wierzycieli, z tytułu przejęcia długu, następuje w wysokości proporcjonalnej do wartości przejętej nieruchomości rolnej, pomniejszonej o wartość podatku od towarów i usług.

POMOC DOPASOWANA DO POTRZEB.

Wybór formy wsparcia zależy od mającego problemy finansowe podmiotu prowadzącego gospodarstwo rolne. Szczególną uwagę warto jednak zwrócić na ostatnią z nich, tj. przejęcie długu. Przejęcie długu pozwala w bardzo szybki i korzystny, w porównaniu do sprzedaży w warunkach wymuszonych, sposób rozwiązać problemy finansowe. Forma ta pozwala od razu na czynienie nowych planów związanych z działalnością rolniczą. Ustawa przewiduje bowiem utrzymanie związku podmiotu prowadzącego gospodarstwo rolne ze zbyta ziemią, a nawet przyznaje mu prawo ponownego nabycia jej własności. Po przeniesieniu własności nieruchomości rolnej na rzecz Skarbu Państwa, dotychczasowy właściciel może skorzystać z prawa pierwszeństwa do dzierżawy tej nieruchomości, dzierżawy tej nieruchomości
z zapewnieniem mu prawa kupna przedmiotu dzierżawy najpóźniej z upływem okresu, na jaki została zawarta umowa dzierżawy lub nabycia tej nieruchomości po upływie co najmniej pięciu lat od dnia przeniesienia na rzecz Skarbu Państwa własności tej nieruchomości rolnej. Nieruchomość rolna, której własność została przeniesiona na rzecz Skarbu Państwa w związku z przejęciem długu, nie może przy tym zostać zbyta przed upływem 20 lat od dnia przeniesienia jej własności, z wyłączeniem zbycia na rzecz dotychczasowego właściciela (co odbywa się na jego wniosek).

O restrukturyzacji zadłużenia podmiotów prowadzących gospodarstwa rolne słów kilka (cz. I).